Wandelen in Noord-Brabant
De Nederlandse provincie Noord-Brabant leent zich uitstekend voor korte en langere wandelingen. Verschillende grote en kleinere natuurgebieden bieden tal van mogelijkheden om prachtige wandelingen te maken. Je hoeft geen doorgewinterde wandelaar te zijn om te genieten van al het moois dat Noord-Brabant te bieden heeft. Er zijn tal van kortere wandelingen te maken die de moeite meer dan waard zijn. Voor wie een meer uitdagende tocht wil maken zijn er voldoende langere wandelroutes die je kunt lopen. Met name grotere natuurgebieden zoals de Biesbosch, de Loonse en Drunense Duinen en de Peel lenen zich uitstekend voor een flinke wandeltocht. Een grensoverschrijdend nationaal park waar je uiteenlopende wandelingen kunt maken is de Kalmthoutse Heide.
Op deze pagina zullen we een aantal wandelingen en natuurgebieden in Noord-Brabant laten zien waar je heerlijk kunt wandelen.
Grenspark Kalmthoutse Heide
In het uiterste zuidwesten van Noord-Brabant ligt het Grenspark Kalmthoutse Heide. Dit ongeveer 60 vierkante kilometer tellende natuurpark ligt grotendeels in België en deels in Nederland. Het heidegebied Kalmthoutse Heide zelf ligt aan de andere kant van de grens, ten westen van de dorpen Essen en Kalmthout. Verder behoren natuurgebieden zoals de Ossendrechtse Duinen, de Koude Heide, de Stoppelbergen en Kortenhoeff tot het natuurpark. Het Nederlandse deel heeft de status van nationaal park. Een redelijk deel van de Brabantse Wal loopt door het Grenspark Kalmthoutse Heide heen. Er zijn verschillende startpunten van waaruit je meer dan twintig verschillende wandelingen kunt maken. De lengtes variëren van 2,4 tot 24 kilometer. Veel wandelaars kiezen ervoor om kleinere wandelingen aan elkaar te koppelen om zo tot uiteindelijke afstanden van pakweg 7 tot 12 kilometer te komen. Dit is op veel plekken binnen het park prima mogelijk. De wandelroutes hebben vooral namen van dieren gekregen. De combinatie van diernamen en verschillende kleuren werkt uitstekend om de juiste route te kunnen volgen.
Let er op dat sommige routes niet met honden bewandeld mogen worden. Dit om de aanwezige natuur te beschermen. Het gaat vooral om het begrazings- en rustgebied. Waar je wel met de hond mag wandelen daar moet het dier altijd aan de leiband.
De meest pittige wandeling is ‘Wandelpad Ree’. Dit is een dagtocht waarbij je in ongeveer 6 tot 7 uur een wandeling van maar liefst 24 kilometer maakt. Je loopt door bossen, over open stuifduinen, door uitgestrekte heidevelden en en langs prachtige vennen. Het meenemen van een picknick en zeker voldoende drinken is absoluut aan te raden.
Meer info: https://grensparkkalmthoutseheide.com
Nationaal Park De Groote Peel
De Peel is een grotendeels afgegraven hoogveengebied dat op de grens van de provincies Limburg en Noord-Brabant ligt. Vroeger werd hier op grote schaal turf gewonnen. Turf is gedroogd veen en is eeuwenlang als brandstof gebruikt. Het afgraven van de veenlagen heeft het landschap flink beïnvloed. In de afgegraven delen zijn waterpartijen en moerassen ontstaan. Waterwegen werden aangelegd om het uitgestoken veen te vervoeren. Zogenaamde veenputjes, peelbanen en peelvaarten zijn overblijfselen uit de tijd dat er hier in het zuid-oosten van Nederland volop aan turfwinning gedaan werd. Inmiddels komt turf niet meer voor in ons dagelijks leven. Veenlandschappen zijn veranderd in natuurgebieden die als leefgebied en kraamkamer voor vogels en andere dieren dienen. Zo ook de Peel.
Een deel van de Peel is tegenwoordig een nationaal park en wordt beschouwd als één van de belangrijkste natuurgebieden van Nederland. Het Nationaal Park De Groote Peel is totstandgekomen dankzij het aankopen van veengebieden door Staatsbosbeheer. Daarmee werd in 1951 gestart. Inmiddels heeft het nationale park een oppervlakte van ongeveer 14,4 vierkante kilometer. Wie het gebied op een kaart bekijkt die zal zien dat het grootste deel in Noord-Brabant gesitueerd is. De aangelegde wandelroutes liggen echter in het Limburgse deel. Op verschillende plekken langs de wandelroutes zijn uitzichtpunten te vinden. Aan de noordkant is er zelfs een heuse uitkijktoren gemaakt, die je de kans biedt om het gebied vanuit een hoger perspectief te bekijken.
In totaal zijn er drie wandelroutes uitgestippeld. De wandelingen zijn niet al te lang: 2, 3 en 6 kilometer. Prima te doen voor jong en oud, en ook met een wat minder goede conditie. Deze wandelingen starten vanaf het Buitencentrum De Pelen, dat aan de Moostdijk 15 te Ospel ligt. Het parkeerterrein is gratis, maar aan de kleine kant. Op drukkere dagen is het hier gemakkelijk vol. De wandelingen gaan een stukje over asfalt, deels over zandpaden en de mooiste stukken loop je over houten paden. Dan kun je goed zien wat voor rol water speelt in dit gebied. Tijdens het broedseizoen (15 maart t/m 15 juli) is een groot deel van het nationale park gesloten voor bezoekers. De drie wandelroutes zijn dan wel open. Tijdens het vogeltrekseizoen (15 oktober tot en met 30 november) is een kleiner deel van het park afgesloten voor bezoekers. Ook dan zijn de die uitgestippelde wandelingen wel te doen.
Meer info: www.natuurparkenlimburg.nl/np/de-groote-peel
Natuurgebied de Pannenhoef
De Pannenhoef is een natuurgebied dat tussen de driehoek Zundert, Rijsbergen en Sprundel gelegen is. Het gebied geniet geen grote nationale bekendheid. Het zijn vooral mensen uit de directe omgeving die hier een wandeling komen maken. Binnen het ruim zevenhonderd hectare metende gebied zijn vier verschillende wandelroutes aangebracht. Het fietsroutenetwerk gaat ook door een stukje van de Pannenhoef heen. Verder zijn er twee ruiterpaden aangebracht, zodat je de Pannenhoef heerlijk per paard kunt verkennen als je dat zou willen. Voor mountainbikers zijn er geen routes aangebracht binnen de Pannenhoef.
De Pannenhoef is tegenwoordig eigendom van de Stichting Brabants Landschap. Zij kochten het gebied in 1970 op en herstelden de natuur waar nodig. De vennen die in de loop der jaren tot broekland verland waren, werden opnieuw uitgegraven. De waterhuishouding werd geoptimaliseerd zodat de natuur weer in balans kwam. Dit zorgde ervoor dat verschillende dieren- en plantensoorten opbloeiden of terugkeerden in dit gebied waar in zo’n 350 jaar tijd vrijwel alle veen weggegraven werd om in de vorm van turf als brandstof te dienen.
De natuur van de Pannenhoef laat verschillende gezichten zien: bossen, vennen, weilanden en beekjes zorgen voor een vrij afwisselend gebied waar verschillende dieren leven. Grote kans dat je één van de vaste bewoners, de groene specht, kunt horen tijdens je wandeling. Een vogel waar spotters graag op ‘jagen’ is de buizerd. Deze roofvogel jaagt binnen het natuurgebied op muizen, kikkers en kleine vogels.
De vier reguliere wandelroutes starten vanaf de vierparkeerplaatsen die rond het natuurgebied liggen. De meest gelopen route is de blauwe route, die ongeveer 6 kilometer lang is. Bij deze route kom je langs een vogelkijkhut. De andere routes (oranje, groen en geel) zijn respectievelijk 4, 4 en 2 kilometer lang. Wie dat wil die kan de oranje en groene route met elkaar combineren. Honden zijn toegestaan op alle routes, mits ze aangelijnd zijn.
Meer info: https://www.brabantslandschap.nl/ontdek-de-natuur/natuurgebieden/baronie-van-breda/pannenhoef/
Oude Buisse Heide en aangrenzende landgoederen
De Oude Buisse Heide is een natuurgebied dat in het westen van Noord-Brabant, niet ver boven de grens met België, gelegen is. In totaal beslaat dit gebied een oppervlakte van ruim tweehonderd hectare. In 1945 werd het door de toenmalige eigenaresse Henriette Roland Holst aan de Vereniging Natuurmonumenten geschonken. Rond de Oude Buisse Heide liggen er verschillende aangrenzende landgoederen zoals De Reten, De Moeren en Wallstein. De wandelroutes die hier uitgestippeld zijn lopen door deze natuurgebieden. De kortere routes hebben lengtes van 2,5 tot 5 kilometer. De langere route is de Koepelroute. Deze blauwe route is meteen 12 kilometer lang.
Onze favoriete wandeling is een combinatie van de gele en de blauwe route. Hierbij krijg je te maken met de meest gevarieerde wandeling die je in dit natuurgebied kunt maken. Parkeren die je dan bij voorkeur bij ’t Pannehûske (Roosendaalsebaan 4 in Achtmaal). Bij deze herberg kun je aan het begin of het einde van de wandeling wat eten of drinken. Je start met de gele route. Dit is de ‘Dal van de Turfvaart’-route. Hierbij heb je het eerste deel vooral te maken met bossen. Je kunt de gele route beide kanten uit starten. Doe je dit in noordwestelijke richting dan passeer je al snel het landhuis Wallsteijn. Dit neoclassicistische landhuis stamt uit het jaar 1810 en maakt een statige indruk binnen het mooie landgoed.
Op het moment dat het landschap een wat meer open karakter krijgt, loop je aan de zuidoostelijke kant van De Reten. Dit gebied bestaat vooral uit heide en vennen. Halverwege de gele route is er een verbindingstuk waarbij je door het noordelijke deel van De Reten naar de blauwe route kunt lopen. Hierdoor snijd je een stuk van de blauwe route af en combineer je uiteindelijk beide routes om op een totale wandelafstand van ongeveer 9 kilometer uit te komen. Op de graslanden van De Reten kun je heidekoeien zien. Dit is een vrij zeldzaam runderras. De vennen zorgen in combinatie met de grassen, heidebeplanting en venen voor een fraai plaatje. Onderweg kom je een tweetal theekoepels tegen. Dit zijn ideale plekjes om vanuit een wat hogere positie te genieten van het landschap. Omdat je hier kunt zitten, worden de koepels veel gebruikt om even wat te drinken of te picknicken.
Al met al is vormt de Oude Buisse Heide met de aangrenzende landgoederen een boeiend en mooi natuurgebied, waar zowel beginnende als wat meer ervaren wandelaars een leuk uitje kunnen hebben. Houd er rekening mee dat delen van de route modderig of drassig kunnen zijn. Goede wandelschoenen of laarzen zijn daarom aan te raden, zeker tijdens nattere periodes. De wandelroutes staan door middel van gekleurde pijltjes aangegeven. Op een aantal plekken staan informatieborden.
Meer info: https://www.natuurmonumenten.nl/natuurgebieden/oude-buisse-heide
Dintelse Gorzen
De Dintelse Gorzen vormen een buitenbeentje binnen de vele natuurgebieden die de provincie Noord-Brabant rijk is. Dit is geen eeuwenoud natuurgebied, maar een uniek stukje landschap dat is ontstaan na de afsluitingen van de Philipsdam. Op het moment dat eb en vloed hier voorgoed verdwenen is er rond de voormalige schorren en laaggelegen slikken een nieuw landschap ontstaan waar verschillende diersoorten zich uitstekend thuisvoelen. Voor vogelliefhebbers vormen de Dintelse Gorzen een geweldige plek om een groot aantal vogels te spotten. Dat kan onder andere vanuit een speciaal hiervoor gebouwde vogelhut.
Een wandeling door in natuurgebied Dintelse Gorzen laat je verschillende gezichten van dit unieke stukje Brabant zien. De bodem van het natuurgebied is afwisselend zoet en zout. Hierdoor is er een vrij boeiende diversiteit aan beplanting ontstaan. Op het moment dat je hier gaat rondlopen en je ogen goed de kost geeft, zul je zien dat de diversiteit van de aanwezige flora vrij groot is. Het mooiste moment om de Dintelse Gorzen te bezoeken is wat dat betreft zo aan het begin van de zomer, als de aanwezige orchideeën in bloei staan.
Het onderhoud van het natuurgebied geschiedt zoveel mogelijk door dieren. Schapen zorgen ervoor dat de dijk rond het gebied er zo netjes mogelijk bijligt. Binnen de hekken die de Dintelse Gorzen omringen zijn het vooral Schotse hooglanders die ervoor zorgen dat de begroeiing binnen de perken blijft. Deze prachtige wilde dieren verplaatsen zich grazend door het ruim vijfhonderd hectare tellende gebied. Je kunt in theorie dicht in de buurt van de dieren komen, maar het is beter voor mens en dier om dit niet te doen. Het blijven wilde dieren die je niet in hun natuurlijke leefomgeving zou moeten verstoren.
Voor de wandelaars zijn er twee wandelroutes uitgezet in de Dintelse Gorzen. De primaire route is de blauwe route. Die is zo’n 2,5 tot 3 kilometer lang. Ongeveer halverwege de met pijltjes aangegeven blauwe route kun je de hierop aansluitende gele route volgen. Die maakt een rondje en komt weer terug op de blauwe route. Loop je zowel geel en blauw, dan kom je in totaal op ongeveer 5 kilometer uit. De route is op sommige punten drassig. In nattere periodes zelfs zeer drassig. Waterdichte (wandel)schoenen of laarzen zijn daardoor aangeraden. Honden zijn niet welkom op de Dintelse Gorzen, ook niet als ze aangelijnd zijn.
Er is één toegangspoort tot het gebied. Parkeren kan aan beide zijden van de Steenbergsche Vliet. Het parkeerterrein aan de westelijke kant, bij Natuurpoort Benedensas, is de meest gebruikte plek om te parkeren. Voor sommigen is het vanwege de afstand handiger om aan de oostelijke kant van de Steenbergsche Vliet te parkeren. Dit wordt ook wel de Dinteloordse kant genoemd. de weg ernaar toe is vrij smal. Het adres om hier te komen is Vlietdijk 2-4 in Dinteloord.
Meer info: https://www.natuurmonumenten.nl/natuurgebieden/dintelse-gorzen